Het Binnenhof wordt onderworpen aan een langdurige en grootschalige renovatie. Aan Fred Pannekoek, medeoprichter van Fides Expertise, de eer om de monitoring te verzorgen. Hij noemt het een ‘once-in-a-lifetime’ en vertelt met veel passie over het project en de plaats die Trimble meetinstrumenten daarin innemen.
Schade en hinder voorkomen
De roots van Fides Expertise liggen in de schade-expertise. Gedurende de jaren verandert de focus echter en verschuift deze steeds meer naar monitoring. Fred ziet Fides Expertise vandaag de dag dan ook voornamelijk als een aannemer van klussen rondom dit thema: “Onze focus ligt op het monitoren van invloeden die bouw-, sloop- en infraprojecten op de omgeving hebben.” Zaken die gemonitord worden, lopen uiteen van geluid en trillingen tot deformaties en grondwaterstanden. Het meten hiervan heeft één doel: schade en hinder voorkomen. Naast deze focus is Fides Expertise ook actief bij bouwkundige vooropnamen en schrijven ze risicobeoordelingen voor bouw-, sloop- en infraprojecten.
Een groeiend assortiment
Sinds de start in 2009 heeft Fides Expertise een flinke groei doorgemaakt en inmiddels telt het bedrijf zestien personeelsleden. Deze groei zie je ook terug in het assortiment aan meetinstrumenten. Zo’n zes jaar geleden schaften zij hun eerste Trimble S9 Total Station aan. Inmiddels hebben zij er zeventien. De focus op kwalitatieve meetinstrumenten is volgens Fred een van de redenen van hun groei: “Ik wil niet zoveel mogelijk meetploegen, ik wil zoveel mogelijk meetapparatuur. Zo kunnen we groeien.” Onder andere hierdoor lukt het Fides Expertise keer op keer om goed werk te leveren. Het goede imago verspreidt zich als een lopend vuurtje en zo springt Fides Expertise van het ene grootse project over op het andere. Niet lang na de herontwikkeling van het stationsgebied in Utrecht stond de volgende opdrachtgever dan ook op de stoep: het Rijksvastgoedbedrijf met betrekking tot de renovatie van het Binnenhof.
Renovatie van het Binnenhof
Het Binnenhof komt ruimte tekort en techniek en installaties zijn verouderd. Onder andere daarom was het tijd voor een grote renovatie. Er komen nieuwe ruimtes bij of ze worden opnieuw ingedeeld. Het monitoren van geluid, trillingen, deformaties en grondwaterstanden in en rondom de monumentale panden is daarbij van groot belang. Dat doet Fides Expertise actief vanaf 2021 voor alle drie de complexen: de Eerste Kamer en Raad van State (1), de Tweede Kamer (2) en Algemene Zaken (met het bekende Torentje) (3), waar de Grafelijke Zalen deel van uitmaken. Een verstandige keuze volgens Fred: “Door het bij één partij onder te brengen kun je veel ruis voorkomen. Dat hebben ze bij het Rijksvastgoedbedrijf heel goed ingezien.”
Beslissingsprotocol en strenge grenswaarden
Op basis van een definitief ontwerp en werkplannen van de constructeurs schrijft Fides Expertise een monitoringsplan. Hierin staan alle monitoringspunten, grenswaarden en de nodige communicatielijnen voor een goed lopend beslissingsprotocol. Zo’n protocol is onmisbaar volgens Fred omdat zij het werk anders niet goed kunnen uitvoeren. De grenswaarden zijn daarbij streng: “Dit is nodig omdat we te maken hebben met monumentale panden en funderingen waaraan al veel gesleuteld is. Het reageert allemaal heel anders dan bij een nieuw pand. Er is daardoor behoefte aan het vroeg signaleren van eventuele verstoringen en er is ook veel technisch overleg nodig.”
Maximale nauwkeurigheid
Het doel van Fides Expertise is ook bij de renovatie van het Binnenhof het behalen van ‘nul’ schade. Daarom kiezen zij ervoor om alleen te werken met hoogstaande meettechnieken. Vanuit die optiek kwam Fred zes jaar geleden al in contact met Trimble leverancier Geometius, waar zij inmiddels zeventien Trimble S9 Total Stations hebben aangeschaft: “Met een halve seconde hoeknauwkeurigheid zijn dit de nauwkeurigste toestellen die er zijn. Daar werken we graag mee. In de basis wil je namelijk de maximale nauwkeurigheid halen, want onderweg naar het eindresultaat kom je altijd wel wat ruis tegen. Hoe nauwkeuriger je start, hoe nauwkeuriger de resultaten zijn die je uiteindelijk ophaalt.” Inmiddels durft Fred te bevestigen dat je met de Trimble S9 inderdaad op de millimeter nauwkeurig kunt meten: “In de praktijk halen we meestal wel een nauwkeurigheid van enkele tienden van millimeters. Dat is best knap.”
Trimble instrumenten
Op en rond het Binnenhof zet Fides Expertise op dit moment maar liefst acht Trimble S9 Total Stations in: één binnen in de plenaire zaal van de Eerste Kamer om de kapconstructie te meten en zeven buiten gericht op de gevels. Van de zeven Total Stations die buiten staan, hangen er zes op het Opperhof, vergezeld door 327 prisma’s. Al deze prisma’s worden volgens Fred 24/7 gemonitord: “Het zijn er zoveel omdat we altijd in staat willen zijn om een meetpositie te meten. Daarom plaatsen we op ieder punt twee prisma’s, die elk een andere kant opkijken. Zo kun je ook een meting uitvoeren wanneer er bijvoorbeeld een bouwmachine het zicht blokkeert.” De prisma’s zijn tevens van Trimble omdat het Fred zijn ervaring is dat dit de nauwkeurigheid ten goede komt: “Het matcht allemaal.”
De zevende Total Station staat prominent boven op de Mauritstoren en richt zich op vaste meetpunten aan de westzijde, buiten de invloedszone. Deze vaste punten worden vervolgens naar binnen gehaald en eventuele verzakkingen van de gebouwen op het Binnenhof kunnen zo gesignaleerd worden. Ook worden er door de Trimble Total Stations aan de oostzijde continu vaste meetpunten gemeten die buiten de invloedszone liggen. Door alle metingen in een coördinatenstelsel aan elkaar te koppelen is er altijd vast te stellen of er deformatie is bij een prisma of dat de positie van het toestel mogelijk is beïnvloed door de werkzaamheden.
Trimble software als verbindend factor
Naast de Total Stations en de prisma’s zet Fides Expertise nog allerlei andere handige meetinstrumenten in. Denk bijvoorbeeld aan scheur- en tiltmeters, peilbuizen, meetbouten en een weerstation. De meeste zijn ook van Trimble, maar sommige ook niet. Toch zijn alle metingen volgens Fred via de Trimble 4D control (T4D) software aan elkaar verbonden. Door de T4D software kunnen de resultaten van alle afzonderlijke meetinstrumenten op afstand gemonitord en geanalyseerd worden. Dit heeft Fides Expertise in samenwerking met Geometius en Trimble gerealiseerd, onder andere omdat de constructeurs van de renovatie daar behoefte aan hadden. Zij wilden met één inlogcode alle meetresultaten kunnen bekijken. Een ander groot voordeel is dat het eenvoudig is om resultaten van verschillende instrumenten en meetpunten naast elkaar te leggen. Dat gebeurt volgens Fred middels een ‘analyse’: “Dit is een selectie van meetpunten die je gezamenlijk in de gaten wilt houden. Dit kun je zowel doen voor prisma’s als scheurmeters of bijvoorbeeld de meetbouten in een expliciet gebied. Zo kan je verbanden leggen of juist uitsluiten. Dit kunnen we goed doordat we alles in één platform hebben.”
Een samenwerking
Fred geeft aan dat ze zeer bedreven zijn met Trimble 4D control software: “En komen we er niet uit dan kunnen we altijd terugvallen op de goede support van Geometius. En waar nodig zijn ook de specialisten van Trimble bereid om mee te denken. Die contacten zijn beide erg goed.” Dat de contacten goed zijn blijkt ook uit de bezoeken die zowel Geometius als Trimble hebben gebracht aan het Binnenhof. Beide met het doel om de inzet van de meetinstrumenten en software ten behoeve van het monitoringsplan te optimaliseren. Fred: “Het voelt als een samenwerking.” Dit is niet alleen de reden dat Fred met veel plezier voor Trimble en Geometius kiest. Dat heeft volgens hem ook te maken met kwaliteit en betrouwbaarheid van de instrumenten: “Ik wil geen risico lopen. Trimble heeft een goede naam opgebouwd. Het voelt betrouwbaar en als je de specificaties induikt zie je ook dat de apparatuur van goede kwaliteit is. Daarbij matcht het in één keer met T4D. Je hoeft het niet om te vormen en de resultaten worden de hele dag door geüpdatet en dat heeft gewoon voordelen.”
Service en onderhoud
Geometius speelt daarbij een belangrijke rol, niet alleen voor de levering en support maar ook voor de service en het onderhoud. Zo gaan de Total Stations niet één keer per jaar, maar om de vijf maanden (3400 uur) terug naar Geometius voor controle en kalibratie. In overleg met Geometius heeft Fred deze frequentie nog verder verhoogd voor de Total Stations op het Opperhof. Daar hebben ze volgens Fred te maken met stuifzand: “Dit soort stof komt ook bij de ingevette assen. Deze gaan daardoor zwaarder lopen met als gevolg dat ze hun rondes niet afmaken.” Het opvoeren van de onderhoudsfrequentie was volgens Fred gelukkig geen probleem voor de serviceafdeling van Geometius: “Geometius is erg behulpzaam en de lijnen zijn kort. Dat merken we ook wanneer we te maken hebben met een storing. Die lossen ze op afstand op of ze leveren een vervangend instrument terwijl zij nader onderzoek doen. Ik ben daar heel tevreden over.”
Fred is voorlopig nog op het Binnenhof te vinden, in ieder geval tot 2028. Voor hem zeker geen straf. Hij spreekt namelijk van ‘mijn project’ en geniet enorm van de activiteiten die Fides Expertise hier uitvoert.
Sta jij ook voor een groot en uitdagend project waarbij nauwkeurige metingen van cruciaal belang zijn? Neem gerust vrijblijvend contact met ons op. Geometius denkt graag met je mee over de inzet van de juiste meetinstrumenten en software.
